YEME BOZUKLUKLARI – Temelinde Yatan Psikiyatrik Sorunlar ve Alternatif Tedavi Yolları

Yeme bozukluğu, normalden fazla yemek yeme ya da yemek yemeyi reddetme gibi temelinde psikolojik sorunların yattığı yeme düzenindeki sapmalardır.

Ergenlik döneminde ve genç erişkinlerde daha yaygın olarak görülen bu problem, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından, önemli tıbbi durum olarak tanımlanmaktadır.

Başlıca yeme bozuklukları;

Anoreksiya Nervoza (AN)

Bulimiya Nervoza (BN)

Tıkınırcasına yemek yeme olarak adlandırılan, beden ve yemek algısının normalin dışında seyrettiği rahatsızlıklardır.

Fizyolojik problemlerin temelinde psikolojik tetikleyiciler olduğu, aynı şekilde yeme bozukluğu görülen bireylerde de bu soruna, yüksek oranlarda psikiyatrik sorunların eşlik ettiği bilimsel olarak saptanmıştır.

Anksiyete bozuklukları, Obsesif Kampülsif Bozukluk (OKB), panik bozukluğu sosyal fobi, duygu durum bozukluğu, yeme bozukluğuna eşlik eden psikiyatrik problemelerdir.

Yeme bozukluğu sorununun başlamasında ve devam etmesinde kişilik özelliklerinin de son derece etkili olduğu saptanmıştır. Takıntılı, kaçıngan kişilik bozukluğu olan kişilerde sosyal fobi, fiziksel ya da cinsel istismara uğramış kişilerde daha çok görülmektedir.

(AN) Anoreksiye Nervoza

Yemeyi reddetme, kendini şişman görme durumudur. Bazen büyümeyi reddediş bezen cinselliği reddediş yatabilir temelinde. VKI (kilo boy oranı) ne kadar düşük olursa olsun, kendini şişman görmek ve enerji alımından kaçınmak, bazen egzersizde aşırıya kaçmak olarak kendini gösterir

(BN) Bulimiya Nervoza

Farkında olmadan, yeme bilinci olmadan kontrolsüz yeme ve bunun ardından gelen suçluluk duygusuyla kusmaya çalışma.

Tıkınırcasına yeme

Yine yeme kontrolünün olmadığı, kendini frenleyemeden, tokluk hissini algılamadan yemek yeme.

Yemek bozukluklarının hepsinin ortak noktası kişinin bastırmaya, yok saymaya, görmemeye çalıştığı değersizlik hissi ve yaşanmış travmalardır. Bedeninden memnun olmama ve yeme davranışının farkındalıksız, bilinçsiz ve kontrolsüz gerçekleştirilmesidir.

Estetik kaygısı ve beğenilme arzusu tetikleyicidir. Sıfır beden akımı, sosyal medyada, magazinde paylaşılan sıfır beden görselleri, özellikle ergen ve genç yetişkin bayanlarda yeme bozukluğuna destekleyici niteliktedir denebilir.

Tabi sadece kilo verme değil, tam tersi aşırı yeme ile aşırı kilo alma da bu hastalığa dahil bir durumdur. Her iki durumda da zaten, kendini beğenmeyen vücudundan ve kendinden memnun olmayan kişi, aşırı zayıflayan ya da şişmanlayan vücuduyla her geçen gün bağları kopararak kısır döngüye girmektedir.

Beyin, kemik ve hormonal denge üzerinde de yıkıcı etkileri olan yeme bozukluğu sorunlarında genetik etmenler, doğrudan ya da dolaylı olarak etkilidir. Genetik geçmişte yeme bozukluklarına neden olabilecek psikiyatrik tanılar bulunma olasılığı yüksektir.

Yeme Bozuklukları Tedavisi

Yeme bozuklukları tedavisinde dengeli ve sağlıklı beslenme alışkanlığı kazandırmada, beslenme uzmanı desteği beraberinde eş zamanlı psikiyatri ve gastroentoloji, endokrin gibi diğer dalların desteği ile gidilmelidir.

Yapılan araştırmalar gösteriyor ki; tedavi yöntemlerine destekleyici olarak bir takım alternatif yöntemler olumlu katkılar sağlamaktadır. Temelinde özsevgi, özsaygı eksikliği, ya da yok sayılma, görülmeme gibi travmalar olabileceği de düşünülürse, kişinin özsevgisini, kendine güvenini, bedenini görmeyi ve kabul etmeyi geliştirici egzersizler, özgüzven, özsevgi, kabul görme, onaylanma, büyümeyi, gelişmeyi benimseme onaylama gibi konularda yapılacak olumlamalar, anda kalma çalışmaları ile ve kendini bedenini farkına varmak, kaygılardan, takıntılardan sıyrılmak bunlardan bazılarıdır.

Saydığımız alternatif tedavi yöntemlerine ek olarak Duygusal Özgürleşme Tekniği (EFT) Tekniğine de kısaca değinmekte fayda var. Yapılan bir araştırmada yeme bozukluğuna sahip bireyler üzerinde EFT’nin önemli ölçüde etkili olduğu saptanmıştır.

EFT Tekniği

Yeme Bozuklukları özelinde kısaca EFT tekniğinden bahsedelim.

İnsan vücudunda bir enerji dağılımı vardır. Bu dağılım da tıkanıklıklar ortaya çıkarsa, yani enerji düzgün dağılamazsa bazı sorunlar belirir. Kişinin enerji noktalarına, ki bunlara akapunktur noktaları da denmekte, hafif vuruşlarla dokunulduğunda enerji akışı normale dönmekte ve kişi kendini duygusal ve fiziksel olarak daha iyi hissetmektedir. Bu teknikte enerji noktalarına hafif dokunuşlar yaparken, bir yandan da kendimi onaylıyorum, kabul ediyorum kalıpları ile bilinçaltını ikna edici telkinler yapılır.

Sonuç olarak fiziksel ve psikolojik temellere dayanan ve ölümcül boyutlara ulaşabilen yeme bozuklukları problemleri; çevre psikiyatri, tıbbi tedaviler ve kişinin inançları, gayreti ve isteği ile çözüme kavuşturulabilir.

Aysun TEKEŞ YÜKSEL

Gıda Müh./Holistik Beslenme Koçu

Sorular ve yorumlarınızı sayfanın altındaki iletişim kutusundan bize kolayca iletebilirsiniz.

Sitemize e-posta ile kayıt olarak bildirim alabilir, yeni yayınlanan makaleleri e-posta hesabınızdan takip edebilirsiniz.

İletişim için:

İnstagram: @hedef_sagliksa 

Yazar: aysuntekesyuksel@gmail.com

Editör: editor@objedergi.com

KAYNAK:

Semiz, Murat, et al. “Sivas il merkezinde yeme bozukluklarının yaygınlığı ve eşlik eden psikiyatrik tanılar.” Türk Psikiyatri Dergisi 24.3 (2013): 149-57.

Erbay, Lale Gönenir, and Yüksel Seçkin. “Yeme bozuklukları.” Güncel Gastroenteroloji Dergisi 20.4 (2016): 473-477. Arıca, S. G., Arıca, V., Arı, M., Özer, C. (2011). ‘Adolesanda Yeme Bozuklukları’, Kemal Üniversitesi

Tıp Fakültesi Dergisi, Cilt: 2, Sayı:5, ss.15-24.

Craig, G. (2004). Duygusal Özgürlük Teknikleri. El Kitabı. EFT TM .

Edison,  T.  E.  (2013).  ‘Kilo  Verme  ve  Yemek  Yemeyle  İlgili  Korkunun,  Suçluluk  ve  Utanç

Duygularının Salıverilmesi’ EFT ile Mucizevi İyileşme Z. Abat (Ed.), Koridor  Yayınları, İstanbul,

217. 189-217.